Bilindiği üzere RTÜK tarafından 1 Ağustos’ta Resmi Gazete’de yayınlanan yeni yönetmelik ile RTÜK’ün internet üzerinden yayın yapan medya organlarını da denetleyebilecektir. Gündeme gelen yeni yönetmeliğe bir kısım internet üzerinde de artık özgürlüğün kalmadığı yorumunu yapsa da bir kısım RTÜK yetkilileri bu tür denetlemelerin Avrupa’daki pek çok ülkede de olduğu ve abartılacak bir durumun olmadığını ifade ettiler. Bu yazımızda yeni yönetmeliğin ne getirdiği, RTÜK’ün böyle bir yönetmelik çıkartma hakkının hukuka uygun olup olmadığı hususlarıyla birlikte en çok merak edilen sorulara yanıt vermeye çalışacağız.
RTÜK’ÜN BÖYLE BİR YÖNETMELİK ÇIKARMAYA HAKKI VAR MI?
Yönetmelikler kanunlara uygun olarak çıkartılırlar peki RTÜK’e bu konuda yönetmelik çıkartmasına olanak sağlayan kanun maddesi nedir?
RTÜK’ün kuruluşu ve esasları 6112 S. Kanun ile düzenlenmiştir. Söz konusu kanunu Mart 2018 itibariyle eklenen 29/A maddesi ile yayın hizmetlerini internetten sunan platform işletmecileri ile hizmet sağlayıcıların denetlenmesi ve yayın lisanslarının alınması hususunda RTÜK yetkili kılınmıştır. Bu kanun maddesi uyarınca RTÜK yayın hizmetlerini internetten sunan platformlarla ilgili gerekli düzenlemeleri çıkartacağı yönetmelik ile yapabilecektir. Ancak Yönetmeliğin 2/2-b ve 4/1-a maddelerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali ile dayanak 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 29/A maddesinin Anayasa’ya aykırılığı iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne itiraz yoluna başvurulması talebiyle Ankara Barosu tarafından Danıştay’da dava açılmıştır.
YENİ YÖNETMELİK NELER GETİRİYOR?
Radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerini sadece internet ortamından sunmak isteyen medya hizmet sağlayıcılar Üst Kuruldan internet ortamından yayın lisansı almak zorundadır. Aynı medya hizmet sağlayıcı kuruluş ancak bir radyo, bir televizyon ve bir isteğe bağlı yayın hizmeti sunabilir ve bu hizmetler için ayrı ayrı yayın lisansı almak zorundadır. (Medya hizmet sağlayıcı: radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmeti içeriğinin seçiminde editoryal sorumluluğu bulunan ve bu hizmetin düzenlenme ve yayınlanma biçimine karar veren tüzel kişidir.) Medya hizmet sağlayıcı kısaca yayınlarını belirli bir program dahilinde yapan ve yayının içeriğini düzenleme yetkisi bulunan kuruluşları ifade ediyor. Örneğin Ciner Grubu, internetten yayın yapan DW TÜRKÇE medya hizmet sağlayıcıya örnek verilebilir. Bu kuruluşların yayın lisansı alması zorunludur.
Radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerini internet ortamından iletmek isteyen platform işletmecileri Üst Kuruldan internet ortamından yayın iletim yetkisi almak zorundadır.(İnternet yayın platform işletmecisi: Çok sayıda radyo, televizyon ve/veya isteğe bağlı yayın hizmetini internet ortamından kendilerine ait bir URL adresi ve/veya mobil uygulamalar vasıtasıyla iletimini sağlayarak, doğrudan ve/veya koşullu erişim yoluyla tümleşik televizyon alıcısı, bilgisayar, akıllı telefon, tablet veya benzeri cihazlarla alınabilecek şekilde kullanıcıların hizmetine sunan kuruluştur.)Yayın platform işletmecisi verdiği hizmet ile platformunda belirli yayınların yapılmasına olanak sağlayan ancak bu yayınların içeriğini denetleyip düzenleyemeyen kuruluşları ifade eder. Youtube, Spotify, Netflix, BluTV, Doğan Yayın Grubunun NTV’si bunlara örnek verilebilir. Bu platformların yayın iletim yetkisi alması zorunludur.
Özellikle Youtube’la ilgili olarak birçok tartışma mevcut olup yönetmelik youtube platformunun lisansının denetlenmesini engellememektedir. Nitekim eski eski RTÜK üyesi Hamit Ersoy, yayın yapılan mecradan bağımsız olarak, yayıncılık niteliği taşıyan her türlü içeriği denetlemenin RTÜK’ün görevi olduğunu ifade etti. Buna karşın RTÜK üyesi Nurullah Öztürk, haber sitelerinin, YouTube ya da Periscope gibi hesaplarından yapılan yayınların istisna kapsamında yer alacağını, RTÜK denetimine tabii olmayacağını aktardı. Görüldüğü üzere yönetmeliğin yoruma açık bir yönü olmakla birlikte birçok şeyi RTÜK’ün uygulamaları ortaya koyacaktır.
İnternet ortamından yayın lisansı münhasıran radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmeti sunmak amacıyla Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan anonim şirketlere verilir.
İnternet ortamından yayın iletim yetkisi Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulan limited veya anonim şirketlere verilir.
Yayın lisansı olmadan yayın yapan medya hizmet sağlayıcılarına belirli şartlar dahilinde lisans alması sağlanır. Bu şartları yerine getirmeyip lisans almadan yayına devam edilmesi halinde söz konusu URL engellenir, yayın yapanlar ile söz konusu tüzel kişinin yetkilileri cezalandırılır. Nitekim 6112 S.K md. 33’de yayın lisansı olmaksızın yayın yapanların hangi adli yaptırımlara tabi tutalacağı belirtilmiştir.
Yayın iletim yetkisi bulunmayan platform işletmecilerince yayın hizmetlerinin iletiminin gerçekleştirildiğinin tespiti halinde ise söz konusu yayınla ilgili olarak erişim engellenebilir.
YAYIN LİSANSI VE YAYIN İLETİM YETKİSİ İÇİN ÖDENMESİ GEREKEN ÜCRETLER NELERDİR?
İNTERNET-RD(Radyo) yayın lisansı ücreti 10.000,00 Türk lirası;
İNTERNET-TV yayın lisansı ücreti 100.000,00 Türk lirası;
İNTERNET-İBYH(İsteğe Bağlı Yayın Hizmeti) yayın lisansı ücreti 100.000,00 Türk lirasıdır.
İnternet ortamından tele alışveriş konulu tematik yayın lisans ücretleri birinci fıkradaki bedellerin beş katı olarak hesaplanır. Örneğin…
Yayın hizmetlerini abone ve/veya kullanıcılara ücret karşılığında ve koşullu erişim yoluyla sunan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar yıllık net satışlarının binde beşini izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar Üst Kurula öderler. Örneğin…
İnternet ortamından yayın lisansı on yıl süreyle verilir.
İnternet ortamından yayın iletim yetkilendirme ücreti yıllık 100.000,00 Türk lirasıdır. Koşullu erişim sağlayan internet yayın platform işletmecileri bu ücrete ilave olarak, yıllık net satışlarının binde beşini, izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar Üst Kurula öderler.
Medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yükümlülükleri
Yönetmeliğin 16. maddesinde medya hizmet sağlayıcıların yükümlülükleri sıralanmıştır. Bir kısmını belirtmek gerekirse:
Üst Kurulca 6112 sayılı Kanun kapsamında uygun bulunmayan ihlale konu isteğe bağlı yayın hizmetlerini program kataloğundan çıkarmakla,
Yayın kayıtlarını yapıldığı tarihten itibaren bir yıl süreyle muhafaza etmekle,
Koruyucu sembol sistemi kullanarak izleyicileri program hizmetlerinin içeriği hakkında sesli veya yazılı olarak bilgilendirmekle,
İsteğe bağlı yayınlar için program kataloglarını Üst Kurula bildirmekle,
Üst Kurul tarafından yayın içerikleri nedeniyle uygulanan program durdurma, yayın durdurma ve lisans iptali yaptırımları medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayın yaptığı bütün iletim ortamlarını kapsar.
İnternet yayın platform işletmecilerinin yükümlülükleri
Yayın lisansı olmayan, yayın lisans süresi sona eren veya yayın lisansı iptal edilen medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yayınlarını iletmemekle,
Medya hizmet sağlayıcı kuruluşlara tarafsızlık ve hakkaniyet ölçülerinde, makul ve ayrımcılık içermeyecek koşullarda hizmet vermekle,
Üst Kurulca tespit edilen bir başka ülkenin yargı yetkisi altındaki medya hizmet sağlayıcılarının yayın hizmetlerinin iletimini, Üst Kurul kararının tebliğini müteakiben durdurur. Tebliğe rağmen yayın hizmetlerinin iletimini durdurmayan veya diğer yükümlülüklerini Üst Kurulca verilen süre içinde yerine getirmeyen platform işletmecisinin yayın iletim yetkisi iptal edilir ve bu durum Kuruma bildirilir.
Sonuç olarak RTÜK tarafından getirilen yeni yönetmelik ile internet yayınları denetlenebilir hale gelecektir. Bu denetlemenin ölçüsü ve hangi yayınlara ne şekilde getirileceği ise yönetmelikte açık bir şekilde belirtilmemektedir. RTÜK tarafından ortaya konulan uygulamalar ile denetlemenin ne ölçüde olduğu görülecektir.
Peki RTÜK tarafından getirilen yönetmelik hakkında siz ne düşünüyorsunuz?
[zombify_post]
0 Yorum