1950’lerden itibaren, çevre kirliliği, küresel ısınma ve bunlara benzer birçok sorunla yüzleşmeye başladık. Bu sorunlardan en az farkındalığımızın olduğu ve aynı zamanda bizi de son derecede etkileyen bir tanesi “mikroplastik” olarak adlandırılan, zamanla gözle görülemeyecek küçüklüğe gelene kadar parçalara ayrılan, kendi icadımız olan plastikler. Plastikleri bu derece kullanıyor olmamızın sebebi dayanıklı olmaları. Bu dayanıklılığın sonucu ise dünya çevresinde okyanuslarda 150 milyon ton plastik olması. Gündelik hayatta kullandığımız makroplastikler, yani pet şişeler, poşetler veya ambalajlar, süre içerisinde gerek UV ışınları gerekse diğer etkenlerden dolayı parçalanıyorlar.
Devletler bu hadiseler doğrultusunda, durumun ciddiyetini anlamaya ve aciliyetini vurgulamaya başladı. Mikroplastikler her geçtiğimiz gün besin zincirinde yerini almaya devam ediyor, sofranıza gelen balık, midye ve hatta tuzda bile mikroplastikler saptanmaya başladı. Ülkeler bu farkındalıkla beraber mikroplastik yasaklamaları getirmeye başladılar. Bununla birlikte, piyasaya sürülen çoğu bakım ürünü mikroplastik içeriyor, boyutlarından dolayı giderlerden su kaynaklarına karışan mikroplastikler sofranızda tabağınıza kadar gelmeyi başarıyor. Mikroplastiklere yasaklama getiren ülkeler arasında Kanada, Amerika, Fransa ve birçok ülke daha var. Ancak Türkiye, uluslararası alanda mikroplastik sınırlamalarının gerekli olduğunu kabul etmesine rağmen, mikroplastik yasaklamalarına dahil ülkeler arasında değil. Bir yılda okyanuslara giden 8 milyon ton plastiğin 50 bin tonu Türkiye tarafından sağlanıyor. Dünya çapında ülkeler tarafından sağlanan doğada çözülemeyen tüm maddeler uzun bir süreç sonunda okyanuslarda akıntılardan dolayı oluşan 5 tane topluluğa dönüştü. Bu maddelerin doğaya karışamaması sebebi ile okyanuslarda olan mikroplastik oranları gittikçe artıyor.
Bu durumda, artık besin zincirinde yer edinmeye başlamış olan plastiklerin insan sağlığına zarar verme ihtimalinin arttığı göz ardı edilemez. Bu yüzdendir ki devletlerin doğada çözülemeyen madde imalini sınırlamaları artık bir kamu hizmeti olarak görülmelidir. Plastik ve benzeri maddelerin bu hızda üretilmeye devam ettiği takdirde ileride kamu menfaatlerinin zarar görmesi kaçınılmaz bir son olacaktır.
Anayasamızda devletin ödevlerinden biri çevreyi korumak ve çevre sağlığını geliştirmektir. Sürdürülebilir yaşamın sınırları bu derecede zorlanırken, doğada çözülmeyen maddelerin üretiminin kısıtlanmaması, tek kullanımlık plastik miktarının gün geçtikçe artması günümüz koşullarında Devletin çevre sağlığını koruma ödevini yerine getirmediği anlamına gelmeye çok yakındır. Anayasa altında her bireyin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı vardır, doğada çözülme imkanı olmayan maddelerin üretimi, uzun vadede insan hayatına zarar verecek seviyede besin zincirine zararlı kimyasalların eklenmesi anlamına gelmektedir.
Dünya çapında bazı ülkelerin mikroplastiklerin kullanımına yasak getirmelerinin önemi göz ardı edilemez, ancak doğanın dengesini ve aynı zamanda insan hayatını korumak amaçlı düzenlemeler getirilecekse, geri dönüşümü gündelik hayatta daha belirginleştirecek uygulamalar, vatandaşlarında anayasada belirtilen çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevreyi kirletmemek olan ödevlerini yerine getirmelerine yardımcı olacaktır. Geri dönüşümcü yasalar, çevre sağlığını korumakla birlikte uzun vadede kamu menfaati adına uygulanmış olacaktır. Geri dönüşüm uygulamalarının yasama işlevi ile yapılması durumunda, Türkiye’den bir senede okyanusa giden atık miktarının düşeceği anlamına gelmesiyle birlikte, aynı zamanda mikroplastik oranlarını azaltmaya katkıda bulunacağımız anlamına da gelir.
Kaynakça:
- https://sarkac.org/2018/12/mikroplastik-kirliligi-nedir/
- https://www.youtube.com/watch?v=_6xlNyWPpB8
- https://bioplasticsnews.com/2019/01/12/plastic-microbeads-bans-in-2018/
- https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf
- https://doi.org/10.1080/19440049.2018.1447694
- https://storage.googleapis.com/planet4-turkey-stateless/2019/10/33abcb16-mikroplastik_rapor_final_rev.pdf
- https://ec.europa.eu/research/sam/pdf/topics/microplastic_pollution_policy-context.pdf
[zombify_post]
0 Yorum