23 Nisan 1923 tarihinde kurulan ve bu sene 97. yaşını kutlayan Türkiye Futbol Federasyonunun tarihçesini, hukuki niteliğini, birimlerini ve Tahkim Kurulu’nun yapısını dört kapsamlı soruda inceledik.
1) TFF’nin Hukuki Niteliği Nedir ve Kanuni Örgütlenme Süreci Nasıl Gelişmiştir?
Türkiye Futbol Federasyonu 23 Nisan 1923’te kurulan ve Türkiye’de futbol faaliyetlerini yürütmek, futbolun gelişmesini ve yurt sathına yayılmasını sağlamak, bu konularda her türlü düzenlemeyi yapmak, kararlar almak ve uygulamakla yetkili kurumdur.
TFF’nin kanunla örgütlenme süreci ilk olarak 3461 sayılı kanunla, 1988 yılında başlamıştır. Bu dönemde, futbol eskiye göre ulusal ve uluslararası alanda gittikçe artan etkisi ile oluşan yeni kurallar ve uygulamalarla bir değişim sürecine girmiştir. 3461 sayılı kanun ile TFF, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bağlı bir spor örgütü olmaktan çıkarılarak ayrı bir spor örgütü durumuna getirilmiştir. Bu kanun ile TFF, profesyonel futbol etkinliklerini ulusal ve uluslararası kurallara göre yürütmek, örgütlemek, geliştirmek ve özel hukuk hükümlerine bağlı ve tüzelkişiliğe sahip bir spor örgütü olarak kurulmuştur.
3461 sayılı Kanun ile kurulan TFF’nin yalnızca profesyonel futbolun yönetimiyle ilgilenmesi ve bu açıdan amatör futbolun başka bir spor örgütüne bırakılmış olmasının getirdiği ayrışmalar, öte yandan federasyon başkanının başbakan tarafından doğrudan seçilmesiyle ortaya çıkan özerlik sorunu ve ardından 1989 tarihli kanun değişikliği ile futbol yönetiminin yeniden düzenlenmesi gerekmiştir.
Son olarak Türkiye’de tüm futbol etkinliklerini tek yönetim altında toplayan ve özel hukuk hükümlerine bağlı, tüzelkişiliğe sahip özerk bir spor örgütü olarak kurulan TFF, görev ve yetkilerini 3813 sayılı Kanuna dayanarak yerine getirmektedir.
–
2) TFF’nin Tarihçesi Nedir?
Türk sporunun ilk teşkilatı olan Türk İdman Cemiyetleri İttifakı’nın kurulmasının ardından Yusuf Ziya Öniş başkanlığında ilk TFF 1923 yılında Futbol Heyet-i Mütehhidesi adıyla kuruldu. Ardından FIFA’ya başvuruldu ve Türkiye 21 Mayıs 1923 tarihinde FIFA’nın 26. üyesi oldu. FIFA üyesi Türkiye, ilk milli maçını cumhuriyetin ilanından üç gün önce oynadı. 1924 Paris Olimpiyatları’nda Çekoslovakya’yla oynanan ve 5-2 kaybedilen maç, kayıtlara millî takımın yurt dışındaki ilk maçı olarak geçti. 1936’ya kadar süren bu dönemde ilk Türkiye Şampiyonası Ankara’da yapıldı ve şampiyon Harbiye oldu. 1938 yılında Türk Spor Kurumu’nun kaldırılması ve Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğünün Türk sporuna hâkim olmasıyla beraber futbol da devlet yönetimine geçmiş oldu.
İstanbul, Ankara ve İzmir’de profesyonel futbol liglerinin kurulması, diğer şehirlerde futbol kulüplerinin hızla çoğalması, kulüplerde oynamaya başlayan yabancı futbolcularla birlikte UEFA’ya üye yapıldı. 1962 yılında UEFA, Türkiye’nin tam üye olduğunu açıkladı.
TFF 1962-63 sezonundan itibaren Avrupa Kupa Galipleri Kupası’na katılacak takımları belirlemek üzere Türkiye Kupası’nı organize etmeye başladı.
2012 yılında federasyon başkanlığına gelen Yılırım Demirören 2019 yılında başkanlık görevinden istifa etti. Yerine 2019 yılının haziran ayında yapılacak kongreye kadar Hüsnü Güreli geçici başkan olarak yönetim kurulu tarafından atandı. 1 Haziran 2019 tarihinde yapılan olağan seçim genel kurulda tek aday olan Nihat Özdemir TFF’nin 42. başkanı seçildi.
–
3) TFF’nin Örgüt Yapısı Nasıldır ve Hangi Birimlerden Oluşur?
TFF merkez, yurtiçi ve yurtdışı örgütlerinden meydana gelmektedir. Merkez örgütü ise genel kurul, başkan ve başkanvekilleri, yönetim kurulu ve bağlı kurullardan oluşur. Bağlı kurullar ise denetleme kurulu, tahkim kurulu, uyuşmazlık çözüm kurulu, profesyonel futbol disiplin kurulu, amatör futbol disiplin kurulu, kulüp lisans kurulu, etik kurulu, merkez hakem kurulu, temsilciler kurulu, sağık kurulu, dopingle mücadele kurulu, dış ilişkiler icra kurulu, engellile koordinasyon kurulundan oluşur.
Yurtiçi örgütlenmesi ise TFF’nin yurtiçi bağlantısını sağlamak amacıyla tüm illerde fahri (onursal) futbol temsilcisi ve yönetim kurulunca gerekli görülen illerde yeteri kadar personelden oluşan federasyon temsilcilikleri kurulmasıyla gerçekleşir. Bu temsilciler, TFF’nin vereceği görevleri yerine getirir, görev alanındaki önemli olay ve sorunları TFF’ye bildirir, futbolun gelişmesi için kendilerine verilen görevleri yapar.
Yurtdışı örgütlenmesi, yönetim kurulunca gerekli görülen ülkelerde yeteri kadar personelden oluşan federasyon temsilciliklerinin açılması ya da bunların kapatılması, Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak, spordan sorumlu bakanın kararına bağlı olacak şekildedir.
–
4) TFF Tahkim Kurulu’nun Yapısı Nasıldır ve Kararlarının Hukuki Niteliği Nedir?
Tahkim kurulu, TFF statüsü ve ilgili talimatlar uyarınca karar verme yetkisine sahip kurul ve organlar tarafından verilecek kararları nihai olarak inceleyerek kesin karara bağlamakla yetkili kuruldur. Genel kurul tarafından seçilen Tahkim Kurulu, ilk toplantısında asıl üyeler arasından bir başkan, bir başkan vekili ve bir de raportör seçer. Kurulun toplanabilmesi için başkan veya başkanın mazereti bulunması halinde başkan vekilinin çağrıda bulunması gerekir. Kurul beş üyenin bir araya gelmesiyle toplanır.
Karar, toplantıda hazır bulunan üyelerin oy çokluğuyla alınır. Oyların eşit çıkması durumunda ise başkanın oyu belirleyici olacaktır. Kararın hüküm fıkrası, tebliğ ve infaza esas olmak üzere Türkiye Futbol Federasyonu Genel Sekreterliği’ne derhal bildirilir. Kararların hukuki niteliği ile ilgili olarak söylenecek şey ise Tahkim Kurulu kararlarının kesin olduğu bu kararların idari veya adli herhangi bir makamın onayına veya kabulüne tabi olmadığı ve bu kararlara karşı idari ve adli mercilere de müracaat ve itiraz edilememesidir.
–
Neden Tahkim Kurulu?
5.11.2000 tarihli FIFA statülerinin Uyuşmazlıklar başlıklı 63. maddesine göre ulusal futbol federasyonları, kulüpler ve kulüp üyeleri ile FIFA, diğer ulusal federasyonlar, kulüpler ve kulüp üyeleri arasındaki uyuşmazlıkların devlet mahkemelerine götürülmesi mümkün değildir. Adı geçen kişiler ve kurumlar, aralarındaki futbola ilişkin uyuşmazlık için ortak olarak belirlenecek bir hakem heyetine müracaat etmek zorundadırlar. Ulusal federasyonlar kendi kanunlarına, futbolla ilgili uyuşmazlıklar için devlet mahkemelerine gidilemeyeceği, bu tür uyuşmazlıklar bakımından tahkime müracaat edilmesinin zorunlu olduğuna ilişkin hükümler koymakla yükümlüdürler. Bir devletin kanunlarında futbolla ilgili konularda kendi mahkemelerinin yetkili olduğu öngörülmüş olsa bile, futbolla ilgili kişiler mahkemelere müracaat etmekten kaçınmalıdırlar. Eğer ulusal federasyonlar arasında hakem mahkemesinin oluşturulması konusunda bir uyuşmazlık çıkarsa FlFA Yürütme Kurulu bu konuda karar vermekle yetkilidir. Sözü edilen bu düzenlemelere uygun hareket edilmediği takdirde FIFA Disiplin Talimatı gereğince ilgili kişilere ceza verilir.
–
Kaynakça
- Özelçi, Mustafa Aytaç. “Türk Spor Yönetiminde Kendine Özgü Bir Yapılanma: Türkiye Futbol Federasyonu”. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (2007).
- Akil, Cenk. “Türkiye Futbol Fedarasyonu Tahkim Kurulu’nun Yapısı ve Kararlarının Hukuki Niteliği”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19/3 (2013): 379-403.
- Küçükgüngör, Erkan. “Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu’nun Yapısı ve Tahkim Kurulu Kararlarının Niteliği”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 50/2 (2001).
[zombify_post]
0 Yorum