İş hayatında işverenlerin kendilerini korumak adına yaptıklarını öne sürdükleri çok sayıda hatalı davranış var. Bu tür davranışlardan biri de işe girerken işçilere imzalatılan boş senetlerdir. Uygulamada teminat senedi ya da güvence senedi olarak bilinen bu senetler bazen belirli miktarı ihtiva ederken, çoğu zaman ise tutarı boş bırakılarak imzalanmaktadır. Peki bu senetler geçerli midir? İşten ayrılan işçi, karşısında icra takibi olarak bu senetleri bulursa ne olur?
İşçiden neden senet alınır?
Aslında temel olarak işçinin zayıf taraf olmasından kaynaklanmaktadır. İşe ihtiyaç duyan, geçindirmesi gereken bir ailesi olan ya da bir an önce iş sahibi olmak isteyen işçinin önüne senet koyulmakta ve işçiden imzalaması istenmektedir. İşverenler bu senedin gerekçesini, işçinin işyerine herhangi bir zarar vermesi ya da işin aniden bırakmasının engellenmesi olarak açıklamaktadır.
İşçiler ise çoğu zaman çaresizlikten ve bazen de işveren duydukları güvenden dolayı bu senetleri imzalamaktadır. Hatta bu senetlerin üzerlerindeki miktar bölümünün boş bırakıldığı ve yazılacak rakamın işveren tarafından serbestçe belirlenebildiği de görülmektedir.
İşçiden alınan senet karşısına çıkabilir mi?
İşçi zamanı geldiğinde, o ya da bu nedenle, işten ayrılmaya karar verebilmektedir. Bazı durumlarda haklı gerekçelerle, bazı durumlarda ise hiçbir gerekçesi olmaksızın işten ayrılmak isteyebilir. İşçi ister işverene maddi bir zarar vermiş olsun, isterse onunla başka sorunlar yaşamış olsun; işten ayrıldıktan bir süre sonra acı gerçekle karşılaşabilmektedir. Zira imzaladığı senedi teslim almadan işten çıkan işçi bir gün ödeme emri ile karşılaşabilir.
İşçinin adresine gelen ödeme emrinde, işçinin işverene senet karşılığı borcunun olduğu ve belirli bir sürede borcun ödenmesi gerektiği belirtilir, süresinde itiraz edilmezse bütün malvarlığına haciz konulacağı ihtar edilir.
İşçinin imzaladığı senet nedeniyle ödeme yapmak zorunda mı?
İşçi, işverene teminat senedi olarak verdiği senet icra takibine konu olursa öncelikle süresi içerisinde bu takibe itiraz etmelidir. Yoksa bütün malvarlığına haciz konulabilir, maaşının 1/4’ü haczedilebilir, gayrimenkulleri ya da araçları satılığa çıkartılabilir. Böyle durumlarla karşılaşmamak için ödeme emri gönderildikten sonra vakit kaybetmeden iyi bir avukatla anlaşarak yargılama sürecinin takibi sağlanmalıdır.
İşçiden teminat olarak alınan senetler yargılama konu olursa nasıl karar verilir?
İşçiden alınan senetler uygulamada işçinin zor durumundan yararlanılarak alındığı için Yargıtay bu konuda da işçinin yanında duruyor. Yargıtay alınan senetlerin ayrıntılı olarak tahlil etmektedir.
Yargıtay; senedin düzenlenme tarihine bakmakta, senedin kaynaklandığı borç ilişkisini sorgulamakta ve hatta tanık dinleme yoluna gitmektedir.
Bir başka deyişle Yargıtay; direkt olarak senedin varlığını yeterli görmemekte ve işçinin lehine yorum genişleterek tanık dahi dinlenmesini istemektedir. Senedin gerçekten bir borç ilişkisinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını araştırmaktadır.
SONUÇ
İster işe girerken isterse çalışırken olsun; teminat ya da güvence olarak senet imzalamış ve bu senedi işverenine vermiş olan işçiler karamsar olmamalıdır. Çünkü Yargıtay, bu tip senetlerin geçerliliğini incelerken aşağıdaki hususlara bakmakta ve bu şartlara uymayan senetleri geçersiz kabul etmektedir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- İşçinin imzaladığı senedin bir borç ilişkisinden kaynaklandığını, işveren ispat etmek zorundadır.
- Senedin düzenlenme tarihi ile işverenin iddia ettiği borç ilişkisi tarihi birbirini tutmalıdır.
- İşçinin iş arkadaşları ve diğer tanıkları açık bir biçimde, işyerinde güvence senedi imzalatıldığı yönünde tanıklık yapmalıdır.
Görüldüğü üzere işçisinden boş ya da miktar içeren senet alan işveren, bu senedi icra takibine koyduğunda süresinde itiraz edip konuyu yargıya taşımalıdır. Zira Yargıtay, işçi lehine yorum yaparak ispat yükünü tersine çevirmekte ve işverenden senedin dayanağı olan borç ilişkisini kanıtlamasını istemektedir. O halde işverenin malına zarar vermemiş ya da onunla arasında gerçekten bir borçlanma ilişkisi olmamış işçinin rahat olması gerekir. İşveren, senedin dayanağı olan borç ilişkisini kanıtlayamadıkça; bir de işçinin tanıkları varsa, senet geçersiz kabul edilecektir.
KAYNAKÇA: https://iscidunyasi.com/ise-girerken-imzalanan-senet-gecerli-midir/
[zombify_post]
0 Yorum