Dış borç, iç borç, ekonomik kriz gibi kavramlar ne zaman ülke gündemine otursa, arkasından gelen ve birçok kişinin ciddi anlamda aklını kurcalayan, ”neden daha çok para basıp ülkenin borçlarını ödemiyoruz?” sorusuna, hiç olmazsa bir kere denk gelmişsinizdir.
Lidyalıları istisnasız herkesin tanımasını sağlayan para nedir peki?
Para, her şeyden önce bir değişim aracı olmakla birlikte ticaretin de kaynağıdır. Para, insan hayatına girmeden önce insanların ihtiyaçlarını takas usulüyle karşılıklı olarak giderdiklerini görmekteyiz. Lidyalılar, takas usulü sonucu ortaya çıkan kargaşayı, gidermek amacıyla parayı icat etmişlerdir. Parayla birlikte fiyat kavramı da hayata dahil olmuş ve insanlar artık mallarına fiyat belirterek alışveriş yapmaya başlamışlardır.
Keyfimize göre para basabilir miyiz?
Öncelikle para basmanın da hukuki bir boyutu olduğunu unutmayalım. Ülkemizde Merkez Bankası; para basma ve ihraç yetkisine sahip tek banka olmakla birlikte, bu imtiyazı Türkiye Büyük Millet Meclisinden (TBMM) almıştır. Bu yetkinin tamamen ve süresiz olarak Bankaya devredilme süreci şu şekilde gerçekleşmiştir:
- Merkez Bankasının kuruluşuna esas teşkil eden 11 Haziran 1930 tarih ve 1715 sayılı Kanunda; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 87’nci maddesine göre TBMM’ye ait olduğu belirtilen para basma yetkisi, Merkez Bankasına devredildi.
- 1715 sayılı Kanunun 1’inci maddesi ile banknot ihracı imtiyazı, 30 yıl boyunca yalnızca Merkez Bankasına verildi ve bitimine 5 yıl kala bu sürenin uzatılabileceği de hükme bağlandı.
- 27 Nisan 1955 tarih ve 6544 sayılı Kanunun 1’inci maddesi ile banka ihracı imtiyaz süresi, 1999 yılına kadar uzatıldı.
- 14 Ocak 1970 tarih ve 1211 sayılı yeni Merkez Bankası Kanununda, banknot ihracı imtiyaz süresi ile ilgili ifade aynı şekilde korundu.
- 21 Nisan 1994 tarih ve 3985 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle banknot ihracı yetkisine ilişkin süre sınırlaması tamamen kaldırıldı.
Devletler, dolaşıma para sokabilmek için bir karşılık göstermek zorundadır. Herhangi bir ülkenin Merkez Bankasının para basabilmesi için hazinede, bastığı para karşılığı kadar altına sahip olması gerekir. Ülkelerin istedikleri kadar serbestçe ve sınırsızca para basamıyor oluşunun temel sebebi budur.
Dünyadaki devletler ve şirketler kendi aralarındaki tüm ticari ilişkilerinde, dolar kullanarak alışveriş yapmaktadır. Uluslararası geçerliliği olan, tüm dünyanın tanıdığı para birimi dolardır. Bu sebeple de dışarıya olan dolar borcumuzu TL olarak ödeyemeyiz.
Ayrıca para basmak piyasaya daha çok para enjekte etmek demektir. Piyasada para bol olduğundaysa, paranın değeri düşer. Bu duruma verilebilecek en bilinen örnekse, Birinci Dünya Savaşı sonrası Almanya örneğidir.
Savaş giderlerini karşılayabilmek için durmaksızın para basan Almanya, bu dönemde hiperenflasyonla dengesini iyice kaybetmiş, fiyat artışlarına paralel seyretmesi gereken banknotları basamamaya başlamış ve bir ekmeğin bir kasa para ile alınır hale geldiği bir döneme girmiştir.
1920’lerin Almanya’sında, ısınmak için para yaktıkları bilinir.
Yani kıssadan hisse olarak istediğimiz kadar para basıp borçlardan kurtulmamız mümkün değil. Buradaki önemli nokta, ülkelerin ekonomilerini daha ihracat odaklı kurabilmelerinde.
http://dusuncemektebi.com/d/134470/devletler-neden-cokca-para-basmaz-/
[zombify_post]
Ne zamandır aklımı kurcalıyordu zaten milletimizin %98’i bu soruyu sormustur kendine çok açıklayıcı olmuş 😂😂
Her şeyin fazlası zarardır deyimini hayatımızda çok hatırlayalım